Ons oude huis, van G naar A
Toen de kinderen al lang ons huis in West-Brabant uit waren kwamen we tot de conclusie dat dit toch wel een erg groot huis voor ons tweeën was. In 1992 hadden we de woning die in 1968 was gebouwd gekocht. Volgens de huidige normen had die op dat moment een energielabel G (wat ook het default label was bij invoering ervan).
In 1992 hebben vrijwel alle ramen dubbel glas gekregen. Dat was natuurlijk geen HR++-glas, maar het scheelde duidelijk in de stookkosten en de behaaglijkheid in huis was ook duidelijk verbeterd.
Omdat de buitenmuren in de winter altijd koud aanvoelden hebben we in 1993 de spouw geïsoleerd met Rockwool steenwolvlokken, een soort vettige vlokken die door gaten in de voegen naar binnen werd geblazen. Hiermee werd een isolatiewaarde Rc van 2 m2K/W gehaald. Temperatuurmetingen aan de muur lieten zien dat deze isolatie bij de verkoop van het huis eind 2019 niet was ingeklonken, of verzakt.
In de winter was het op zolder vrij koud en in de zomer bloedheet. Toen in 2001 bleek dat de dakpannen vernieuwd moesten worden hebben we daarom het besluit genomen om het dak ook meteen aan de buitenkant te isoleren. Om de kosten in de hand te houden moest de dikte van de isolatie beperkt worden gehouden tot 8 cm. Bij een dikkere isolatie zou de dakgoot omhoog gehaald moeten worden omdat het regenwater anders over de dakgoot zou spoelen. Dat betekende met de toenmalige materialen (van Opstalan) dat de Rc van het dak niet beter kon worden dan 2 m2K/W. Toch scheelde dat aanzienlijk voor het klimaat op zolder. Waarschijnlijk ook omdat de tocht door het dakbeschot door de isolatieplaten vrijwel was verdwenen. In de rest van het huis merkten we weinig van deze verbetering omdat de zoldertrap door een deur afgesloten was van de rest van het huis.
Omdat ik ervaring wilde opdoen met zonnepanelen en als werknemer van Philips flinke korting op de zonnepanelen kon krijgen heb ik mijn eerste 4 zonnepanelen in 2003 op het garagedak gezet. Philips had in die tijd de intentie om zonnepanelen op de markt te zetten en voor werknemers gold een zogenaamde ambassadeursactie om interesse hiervoor bij vrienden, familie en bekenden te wekken. Het waren nog kleine, polykristallijne, panelen, 80 x 120 cm, met een capaciteit van 125 Wpiek per stuk. Dat betekent zo’n 130 Wpiek/m2. Tegenwoordig komen zonnepanelen in de buurt van 200 Wpiek/m2. De omvormer van het systeem bleek bij tests in de fabriek in brand te kunnen vliegen, zodat na een paar maanden in bedrijf te zijn geweest het zonnesysteem op last van de fabrikant uitgeschakeld moest worden. De wijziging in de elektronica die dit brandgevaar zou voorkomen moest natuurlijk grondig getest worden voordat het werd uitgeleverd. Dat betekende dat het systeem enkele maanden uit de lucht zou blijven. Bezitters van zo’n systeem werden gedurende die maanden ruim gecompenseerd voor verlies aan opbrengst. Door een temperatuursensor in de omvormer te hangen die ervoor zorgde dat de omvormer boven een bepaalde temperatuur uitgeschakeld werd heb ik de zonnepanelen toch in die tijd in werking kunnen houden. Het systeem is overigens nooit afgeschakeld op een te hoge temperatuur.
Na al deze maatregelen wilde ik weten hoe het huis er energietechnisch bij stond en heb ik in 2013 een energielabel aangevraagd. We kregen energielabel D, met het advies om de vloer en de verwarmingsleidingen in de kruipruimte te isoleren, een HR-ketel te nemen en nog meer zonnepanelen op het dak te zetten om label A te krijgen.
Dat jaar lag ik dus in de kruipruimte om de leidingen te isoleren. De kosten voor deze isolatie waren laag, maar je ligt wel een paar uur in ongemakkelijke bochten. Het was me in de winter al eens opgevallen dat de kruipruimte relatief warm was. Na deze operatie bleef de kruipruimte koud. Het moet dus geholpen hebben hoewel ik het in het gasverbruik niet direct terug kon vinden. Wel bleef de vloer in de winter vanaf dat moment kouder. Waarschijnlijk omdat hij aan de onderkant wat vochtiger werd. Daarover verderop meer. Al met al was de behaaglijkheid afgenomen en kregen we vaker last van koude voeten. Een tochtstrip onder de kamerdeur hielp wat dat betreft niet.
In januari 2014 hebben we 13 zonnepanelen op het dak laten plaatsen via het initiatief “Zon zoekt dak” een samenwerking tussen Natuur & milieu en Eneco. Dit waren zwarte zonnepanelen van het merk Innotech Solar met 250 Wpiek per stuk. De 4 zonnepanelen op het garagedak bleven ook nog in de lucht. Alles bij elkaar stond er toen voor 3750 Wpiek op de woning. De oude Ferraris energiemeter draaide vanaf dat moment meer terug dan heen. Het gemiddelde jaarverbruik was vanaf dat moment -150 kWh, we leverden dus netto elektriciteit terug. Na het plaatsen van een HR-ketel werd de besparing op elektriciteit aanzienlijk meer.
Bij het opstarten van de verwarming najaar 2016 bleek de ketel het na 24 jaar begeven te hebben en moest vervangen worden. De nieuwe HR-ketel (Remeha Calenta 40C) zorgde ervoor dat niet alleen het jaarlijks gasverbruik met zo’n 25% omlaag ging. Tot mijn verbazing zag ik het ook duidelijk terug in het elektriciteitsverbruik. De oude ketel had een pomp die aanstond zolang de ketel in bedrijf was. Die pomp verbruikte 70 W dag en nacht gedurende 250 dagen. Dat is 420 kWh per jaar, dus op een totaal verbruik van 3500 kWh duidelijk merkbaar. De nieuwe pomp gebruikt maar 11 W en dat alleen als er een warmtevraag is. Dat betekent dat de pomp over een jaar maar 10% van de tijd in bedrijf is en daardoor maar 10 kWh op jaarbasis verbruikt.
Omdat de voeten koud bleven hebben we in de zomer van 2018 de vloer op de begane grond geïsoleerd. Een jaar of 10 daarvoor had het waterschap het grondwaterpeil verhoogd met als gevolg dat de bodem van de kruipruimte die tot dan toe kurk droog was in de zomer vochtig was en in de winter nat werd, er stond dan een laag water van zo’n 10 cm in de kruipruimte. Dat dit behoorlijk van invloed op de temperatuur van de vloer was bleek bij fase 1 van de isolatie. Vanwege het vocht hadden we gekozen voor isolatie van TonZon omdat dat systeem door aanbrengen van een folie zorgt dat de kruipruimte weer droog werd. Fase 1 was het aanbrengen van de folie. Na twee dagen kon ik met een infraroodspot-thermometer al meten dat de temperatuur van de vloer 2°C warmer werd. De verdampingwarmte van het vocht aan de onderkant van de vloer was dus de grote boosdoener. De bodemfolie was aangebracht een week voordat de hittegolf van 2018 begon. Dat was geen goed moment. De vloer met verdampingkoeling had tot die tijd ervoor gezorgd dat het in de zomer koel bleef in huis, nu bleef de woonkamer onaangenaam warm. Toen ook de isolatiekussens waren aangebracht scheelde dat in de winter voor nog eens 1°C stijging van de vloertemperatuur. De koude voeten waren voorbij.
Ons huis was dus te groot geworden voor ons. Verder was het erg moeilijk om de energiehuishouding verder te verbeteren. Daarom zijn we begin 2018 opzoek gegaan naar een huis wat zowel levensloopbestendig gemaakt kan worden als energieneutraal. Na twee jaar zoeken hebben we dat in Deurne gevonden. In de volgende afleveringen zal ik mijn ervaringen van het verduurzamen van die woning op papier zetten.
Bij verkoop van ons oude huis kreeg dat energielabel A. De woning stond tegenover het spoor met veel zwaar goederenvervoer en dus veel fijnstof door rem- en bovenleidingslijpsel, toch heb ik geen degradatie aan de zonnepanelen kunnen meten. Zowel de 16 jaar oude zonnepanelen op het garagedak als de 6 jaar oude panelen op het dak leverden nog alsof ze nieuw waren. De panelen op het garagedak werden één keer per jaar schoongemaakt met kraanwater en een ruitentrekker en zeem, die op het dak heb ik nooit schoongemaakt. In 2018 hebben we 800 kWh teruggeleverd. Hoewel het niet goed te meten is ben ik er stellig van overtuigd dat de verkoopwaarde door de energiemaatregelen gestegen is, dat werd ook door de makelaar beaamd. De koper werd enthousiast, omdat het huis energielabel A had.
